Catmon, Cebu – Nangita ba ka og mga maayong tanom nga sayon patoboon sa inyong nataran? Ania ang lima ka klase sa tanom nga pwedeng madugang sa imong koleksyon. Dili lang kini maghatag nimo ug sa imong pamilya og lamian nga prutas, ang pagpananom mayo usab sa kahimsog sa huna-huna.

• Kalamansi – Kini nga tanom nailhan usab nga calamondin. Kini nga klase sa prutas lumad dinhi sa Pilipinas. Magamit ang bunga niini sa daghang paagi, sama sa marinade, sarsa, ug juice. Kini nga tanum mas gagmay kaysa sa ubang tipikal nga kahoy. Mahimo ra kining motubo hangtod sa 5 ka tiil. Maayo kining itanom sa mga panimalay nga may limitado nga lugar.

• Kamatis - Ang kamatis usa ka sikat nga tanom kay dali kining patoboon bisan sa init nga panahon ug basa nga kondisyon sa yuta. Adunay lainlaing klase sa kamatis sama roma ug cherry. Mas maayo nga magpatubo una og seedling gikan sa liso sa kamatis una kini itanom sa yuta. Ang tanom nga kamatis nagkinahanglan og loam soil, nga mas taas nga kalidad ug mas sustansyado. Ganahan sab ning tanoma og hayag sa adlaw ug nagkinahanglan og labing menos unom ka oras nga direktang pagkabulad sa adlaw. Ampingan lang nga dili masobrahan sa adlaw kay dali kini malaya. Mahimo usab nga putlon ang kamatis matag karon ug unya aron makontrol ang pagtubo niini nga sama sa punoan sa ubas.
  
  
• Talong - Ang punoan sa talong mahimong motubo hangtod sa upat ka pye ang gitas-on ug gilapdon, busa kinahanglan nila ang dako-dako nga luna sa imong tanaman. Maayo ang pagtubo sa talong kon bug-os ngadto sa masanag ug dili direkta nga mainitan sa adlaw. Girekomendar nga hatagan kini nga tanom og labing menos unom ka oras nga exposure sa adlaw matag adlaw aron maayo ang pagbunga niini. Nagkinahanglan usab kini sila og maayong pagkahubas sa yuta ug kanunay nga pagpatubig, tungod kay kini nga tanum mas gusto nga ang ilang yuta magpabilin nga basa. Mas maayo nga bisbisan ang punoan sa talong matag adlaw, basta ang ibabaw nga bahin sa yuta nga gitamnan niini hingpit na nga uga sa dili pa bisbisan.
  
  
• Okra - Ang okra usa ka tanum nga hiyang sa init nga panahon, mao nga malipay ning tanom kon adunay daghang oras nga naladlad sa adlaw. Kini nga tanom dali motubo sa daghang tipo sa yuta. Moabot ni og 6 ka tiil ang gitas-on ug 3 ka tiil and gilapdon. Mga 50 ka adlaw human sa pagtanum, ang okra magsugod na og pamunga. Kini labing maayo nga anihon kung mga 2-3 ka pulgada na ang gitas-on.
  
  
• Kapayas - Ang kapayas dali motubo dinhi sa nasud tungod sa klima ug mouyon sa loam nga yuta. Nagkinahanglan kini og init sa adlaw aron maayo ug himsog ang pagtubo ug daghan og bunga. Adunay dagko ug gagmay, tag-as ug dwarf size nga klase sa kapayas. Kini nga tanom mahimong ma classify nga utanon ug prutas. Giluto sa mga Pilipino ang berde nga kapayas nga adunay tuno sa lubi. Pwede sab ni isubak sa sardinas o isagol sa linat-ang manok.
  
  

Ang pagtanom og matahum ug makaon nga mga tanum sa nataran usa ka maayong ideya. Makatabang kini nga mamenosan ang kawalay kasiguruhan sa pagkaon sa panimalay. Usa usab kini ka paagi aron mapugngan ang malnutrisyon sa komunidad. //ND II Geraldine Mae S. Pausanos, RND